Στη σύγχρονη εποχή, όταν η παιδεία είναι βασική και η πρόσβαση σε αυτήν εύκολη, είναι φυσικό ότι ο καθένας έχει τη δυνατότητα να σπουδάσει και να γίνει επιστήμονας. Όμως, πέρα από το γεγονός αυτό, οι θέσεις εργασίας είναι πολύ περιορισμένες και έτσι οι νέοι μένουν με δύο πιθανές επιλογές: Είτε να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό, είτε να μείνουν στην Ελλάδα και να προσπαθήσουν να βρουν εδώ δουλειά. Φυσικό είναι να επιλέξουν το πρώτο σενάριο, καθώς στο εξωτερικό έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν μια καλύτερη ζωή.
Η επιλογή τους αυτή, όμως, δεν έχει επίδραση μόνο στην ιδιωτική τους ζωή, αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνία. Είτε αυτή είναι θετική είτε αρνητική.
Αρχικά, σε ατομικό επίπεδο επωφελούνται, διότι στο εξωτερικό υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες και αυξάνεται η πιθανότητα να βρουν αξιόλογη δουλειά. Επίσης, ταξιδεύοντας μαθαίνουν αρκετά καινούργια πράγματα και διευρύνουν τους ορίζοντες και τη σκέψη τους. Έτσι, αν επιστρέψουν στην πατρίδα τους, θα έχουν καλλιεργημένη σκέψη και θα έχουν υιοθετήσει νέο τρόπο σκέψης, νέες αξίες, στάσεις και πρότυπα ζωής, με αποτέλεσμα να μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα προβλήματα της χώρας με τις καινοτόμες ιδέες τους. Όσο παράδοξο και να φαίνεται, η μετανάστευση αυτή έχει θετικές συνέπειες και σε εθνικό επίπεδο. Μετακομίζοντας στο εξωτερικό, οι νέοι με τα κατορθώματά τους διαφημίζουν και επαινούν την Ελλάδα και τονώνουν τον πατριωτισμό· δημιουργείται έτσι ένα κοινό αίσθημα περηφάνιας ανάμεσα στους Έλληνες.
Από την αντίθετη πλευρά, όμως, το φαινόμενο αυτό, το οποίο είναι γνωστό και ως “brain drain” , μπορεί να αποφέρει και αρνητικά αποτελέσματα τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Το άτομο αναγκάζεται να αφήσει πίσω του όλα τα οικεία πρόσωπα, μέρη και αναμνήσεις, και να μετακομίσει σε μια ξένη χώρα, όπου θα είναι όλα άγνωστα. Ως απόρροια, δημιουργείται ένα αίσθημα άγχους και αγωνίας, που βαραίνει συνεχώς τον άνθρωπο και τον απομονώνει. Επιπροσθέτως, το άτομο πολλές φορές, όχι πάντα, ξεχνάει την ελληνική ταυτότητα που τον χαρακτηρίζει και υιοθετεί τις αντιλήψεις και τα ιδανικά της χώρας που κατοικεί. Όσον αφορά την κοινωνία, υποβαθμίζεται και χάνει το δυναμικό της. Οι άνθρωποι αυτοί που μεταναστεύουν, αν είχαν μείνει στην Ελλάδα, τότε θα μπορούσαν να αποτελέσουν έστω και μικρή πηγή υποστήριξης και βοήθειας στην χώρα· είτε αυτό θα ήταν μια καινούργια επιχείρηση είτε μια νέα ιδέα.
Κλείνοντας, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως το “brain drain” βοηθά το άτομο και την κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα έχει και αρνητικές επιπτώσεις. Με βάση την προσωπική μου άποψη, πιστεύω πως το φαινόμενο αυτό είναι καλό για τους νέους, διότι στο εξωτερικό με τις ευκαιρίες που τους παρέχονται, μπορούν να αξιοποιήσουν καλύτερα το ταλέντο και τις δυνατότητές τους. Βεβαίως, αν η Ελλάδα εξελιχθεί και τους παρέχει ισάξιες ευκαιρίες, δεν θα διστάσουν να γυρίσουν πίσω στη χώρα όπου μεγάλωσαν.
Τ. Κωνσταντίνος